Σκιές της Εκκλησίας

Michael Hardt

Σκιές της Εκκλησίας

Σκιές της Εκκλησίας: Isha

Γένεσις 2:18-24

Μερικοί από τους αναγνώστες μας θα εκπλαγούν με τη σκέψη ότι γυναίκες όπως η Εύα, η Ρεβέκα, η Ασενέθ κ.α. είναι τύποι της Εκκλησίας. Στην πραγματικότητα, χαρακτηριστικά εδάφια και αναφορές όπως το Εφεσίους 5:30, 31 μας παρέχουν επαρκείς αποδείξεις γι’ αυτό. Παρ’ όλ’ αυτά, αυτή η σχέση δεν θά’ πρεπε να μας δημιουργεί περιφρόνηση για την αλήθεια που μας παρουσιάζει ο Λόγος. Το βάθος των βουλών του Θεού που κρύβονται σ’ αυτές τις εικόνες όσο και η ποικιλία της ωραιότητας στις λεπτομέρειες αυτών των τύπων είναι αξιοσημείωτες – υποχρεώνοντάς μας να παρουσιάσουμε σ’ αυτό το άρθρο έναν από αυτούς τους τύπους.

Καί είπε Κύριος ο Θεός, Δέν είναι καλόν νά ήναι ο άνθρωπος μόνος· θέλω κάμει εις αυτόν βοηθόν όμοιον μέ αυτόν.

Επλασε δέ Κύριος ο Θεός εκ τής γής πάντα τά ζώα τού αγρού καί πάντα τά πετεινά τού ουρανού, καί έφερεν αυτά πρός τόν Αδάμ, διά νά ίδη πώς νά ονομάση αυτά· καί ό,τι όνομα ήθελε δώσει ο Αδάμ εις πάν έμψυχον, τούτο νά ήναι τό όνομα αυτού. Καί έδωκεν ο Αδάμ ονόματα εις πάντα τά κτήνη καί εις τά πτηνά τού ουρανού καί εις πάντα τά ζώα τού αγρού· εις δέ τόν Αδάμ δέν ευρίσκετο βοηθός όμοιος μέ αυτόν (εδ. 18-20).

Το γεγονός της δημιουργίας του ανθρώπου από το Θεό σε άνδρα και σε γυναίκα, έχει ήδη αναφερθεί στο κεφ. 1 (εδ. 26). Το δεύτερο κεφάλαιο ασχολείται με τις σχέσεις του άνδρα (με το Θεό, με την δημιουργία, και με την γυναίκα). Οσον αφορά τη σχέση του Αδάμ με την Εύα, εδώ βρίσκουμε ένα πολύ ενδιαφέρον γεγονός και συγκεκριμένα ότι ο λόγος της ύπαρξής της είναι η ευτυχία εκείνου. Φυσιολογικά, η Εκκλησία πρέπει να βρίσκει όλη της τη χαρά και ικανοποίηση στο Χριστό, αλλά ο σκοπός της ύπαρξής της είναι η δική Του χαρά, όχι η δική της. Ο Χριστός είναι το αντικείμενό της· αυτή δημιουργήθηκε εξ’ αιτίας της δικής Του επιθυμίας.

Αυτή η απλή θεώρηση, ήδη, μπορεί ν’ αλλάξει τον τρόπο που κάποιες φορές σκεφτόμαστε για την Εκκλησία του Θεού. Αυτή είναι στην πραγματικότητα ένα σύνολο ανθρώπων που έχουν ευλογηθεί πλούσια, ναί, και που βρίσκουν τη χαρά τους στον Κύριο – αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος που σχηματίστηκε. Η εκκλησία σχηματίστηκε για Εκείνον.

Ο Αδάμ ήταν μόνος. Ετσι ήταν και ο Χριστός σαν άνθρωπος στη γή. Μιλώντας για τον εαυτό Του με εικόνες, μας άφησε να καταλάβουμε ότι θα παρέμενε μόνος – εκτός αν πέθαινε (Ιωάννη 12:24). Η ανικανότητα των μαθητών να Τον καταλάβουν, τους έκανε μάλλον να συμβάλουν για να παραμείνει Μόνος (ας σκεφτούμε μόνο τη Γεθσημανή). Ακόμα και ως αναστημένος Ανθρωπος, θα ήταν μόνος – στην αίσθηση της πληρότητος – αν δεν ήταν η εκκλησία, το “πλήρωμά” Του. Ετσι συνέβη λοιπόν εικονικά με τον Αδάμ: παρά τις υψηλές διανοητικές του ικανότητες – που τον καθιστούσαν ικανό να ονομάσει όλα τα δημιουργημένα ζώα μ’ έναν κατάλληλο τρόπο – δεν ήταν πλήρης. Ηταν μόνος και ο Θεός αναφέρει ότι αυτό δεν ήταν καλό. Δεν υπήρχε τίποτα στη δημιουργία με το οποίο θα μπορούσε να μοιραστεί τις σκέψεις του, να καταλάβει τα αισθήματά του, ή ν’ ανταποκριθεί στην αγάπη του. Κάτω απ’ αυτή την αίσθηση, ο Χριστός ως άνθρωπος, δεν ήταν πλήρης. Δεν θα τολμούσαμε να το αναφέρουμε αυτό αν δεν διαβάζαμε στη Γραφή ότι η Εκκλησία είναι απλά “το πλήρωμα εκείνου που πληρεί τα πάντα” (Εφεσίους 1:23). Μπορεί να υπάρξει κάποια πιο υψηλή θέση από το ν’ ανήκεις σ’ αυτήν την ομάδα, την Εκκλησία;

Εχοντας μελετήσει μόνο αυτές τις λίγες λεπτομέρειες, δεν αισθανόμαστε μήπως την ανάγκη να επιτρέψουμε στο Θεό να διαμορφώσει τη σκέψη μας; Η Εκκλησία δεν σχηματίστηκε χάριν της ιδίας, αλλά χάριν του Χριστού. Αυτοί που ανήκουν σ’ αυτήν, δίδονται σ’ Αυτόν σαν πλήρωμα, σαν αυτούς που έχουν την ικανότητα να αισθάνονται καθώς Εκείνος με σεβασμό στα πάντα σ’ αυτό τον κόσμο (καθώς και με σεβασμό στο κάθε τι πέρ’ απ’ αυτόν τον κόσμο). Ανταποκρινόμαστε στην αγάπη Του μ’ έναν πρακτικό τρόπο; Είναι οι σκέψεις μας, τα αισθήματά μας, και οι βλέψεις μας σε αρμονία με τα δικά Του;

Μια άλλη λεπτομέρεια μας εκπλήσσει. Και ο Αδάμ και η Εύα έπρεπε να καταλάβουν μια θέση εξουσίας πάνω σε όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένου και του ζωϊκού: ”Ας κάμωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημών, καθ' ομοίωσιν ημών· καί άς εξουσιάζη επί τών ιχθύων τής θαλάσσης καί επί τών πετεινών τού ουρανού καί επί τών κτηνών καί επί πάσης τής γής καί επί παντός ερπετού, έρποντος επί τής γής” (1:26). Αυτή η κατάσταση αναφέρεται φυσικά και για τον Αδάμ και για την Εύα. Το επόμενο εδάφιο μας λέει, “Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ’ εικόνα εαυτού· κατ’ εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν· άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς”. Ωστόσο, στην Γραφή, ο Αδάμ φαίνεται να παίρνει αυτή τη θέση εξουσίας πάνω στη δημιουρφία χωρίς την Εύα, προτού αυτή παρουσιαστεί. Αυτή η λεπτομέρεια αποτυπώνει θαυμάσια δύο επιπλέον σημεία σχετικά με τον Χριστό και την Εκκλησία:

1ον Μόνος ο Χριστός είναι άξιος για να λάβει την εξουσία επί της γής ως ο Υιός του ανθρώπου (Ψαλμός 8), και

2ον Η Εκκλησία θα το πράξει αυτό λόγω της σύνδεσής της μαζί Του.

Ο Χριστός είναι ο κληρονόμος, κι εμείς οι συνκληρονόμοι, εξ’ αιτίας του γεγονότος ότι ενωθήκαμε μαζί Του (Ρωμ. 8:17).

Την ίδια ώρα συνειδητοποιούμε ότι η Εύα διέφερε από την σφαίρα της δημιουργίας που τοποθετήθηκε υπό την εξουσία του Αδάμ. Πολλοί αληθινοί πιστοί σήμερα συμπεραίνουν ότι θα πρέπει οι ίδιοι να είναι οι υπήκοοι του Βασιλιά (όπως φάινεται από έναν μεγάλο αριθμό νέων ύμνων). Αυτή θα είναι πραγματικά η θέση των πιστών Ιουδαίων κατά την Χιλιετία, αλλά δεν έχει καμμία σχέση με τους πιστούς σήμερα. Για μας, δεν τίθεται ζήτημα βασιλείας του Χριστού επάνω μας, αλλά ότι Αυτός επιθυμεί να βασιλεύσουμε μαζί Του όταν έρθει η στιγμή της βασιλείας Του. Ξανά αυτή η ερμηνεία μπορεί να δοθεί από τη Γραφή όταν μας αναφέρει ότι ο Χριστός εδόθη ως “κεφαλή υπεράνω πάντων των πραγμάτων εις (όχι επί) την Εκκλησίαν” (Εφεσίους 1:22).

Καί επέβαλε Κύριος ο Θεός έκστασιν επί τόν Αδάμ, καί εκοιμήθη· καί έλαβε μίαν εκ τών πλευρών αυτού καί έκλεισε μέ σάρκα τόν τόπον αυτής (εδ. 21).

Αν ο Παντοδύναμος Δημιουργός – έχοντας δημιουργήσει τον Αδάμ από χώμα εκ της γής (εδ. 7) – επιλέγει αυτό τον αξιοσημείωτο και διαφορετικό τρόπο για να δημιουργήσει μια κατάλληλη σύντροφο γι’ αυτόν, σίγουρα, δεν το έκανε χωρίς λόγο. Ο Θεός υπέβαλε τον Αδάμ σ’ έναν βαθύ ύπνο – χωρίς αμφιβολία μια εικόνα του θανάτου του Χριστού που ήταν απαραίτητη για το σχηματισμό της Εκκλησίας. Θυμόμαστε και πάλι τον κόκκο του σίτου που έπρεπε να πέσει στη γή και να πεθάνει για να μην παραμείνει μόνος. Ετσι ο Χριστός εισήλθε σε μια κατάσταση που ήταν εντελώς ξένη προς Αυτόν σαν Δημιουργό της ζωής, αυτή του θανάτου, ώστε να φέρει την Εκκλησία σε ύπαρξη, το πλήρωμά Του. Αυτή η εικόνα μας θυμίζει ότι:

1ον η Εκκλησία είναι ο καρπός των παθημάτων του Χριστού και του θανάτου Του στο σταυρό, και

2ον ο σχηματισμός της Εκκλησίας μπορούσε να λάβει χώρα μόνο μετά το θάνατο του Χριστού.

Θα ήταν καλό ν’ αναφέρουμε εδώ συνεχίζοντας, ότι δεν χρησιμοποιούμε τους τύπους για ν’ αποκομίσουμε αλήθειες μέσ’ απ’ αυτούς, αλλά για να διευκρινίσουμε αλήθειες τις οποίες βρίσκουμε στην Καινή Διαθήκη. Ετσι γνωρίζουμε για παράδειγμα, ότι η Εκκλησία σχηματίστηκε την Πεντηκοστή όταν οι πιστοί βαπτίστηκαν στο ένα σώμα (1 Κορινθ. 12:13) και ότι αυτή είναι ο καρπός του έργου του Χριστού (πρβλ. Πράξεις 20:28, Εφεσ. 5:25). Είναι αλήθεια ότι οι πιστοί της Παλαιάς Διαθήκης αναγεννήθηκαν και απολυτρώθηκαν εξ’ αιτίας του έργου του Κυρίου στο σταυρό, αλλά η Εκκλησία σχηματίστηκε μονάχα μετά την “έκσταση και τον ύπνο” στον οποίο έπεσε ο αληθινός “Αδάμ”.

Εχει αναφερθεί πολλές φορές ότι η σύντροφος του Αδάμ σχηματίστηκε από την πλευρά του για να διευκρινίσει τη θέση της αγάπης της πλάϊ του (αντίθετη με τη θέση που θα είχε κάποιος που θα εξουσιάζετο από Εκείνον).

Καί κατεσκεύασε Κύριος ο Θεός τήν πλευράν, τήν οποίαν έλαβεν από τού Αδάμ, εις γυναίκα καί έφερεν αυτήν πρός τόν Αδάμ (εδ. 22)

Οταν έρχεται η στιγμή που ο Θεός θα δημιουργήσει την Εύα, αυτή η πράξη περιγράφεται με τη λέξη “κατεσκεύασε” προσελκύοντας έτσι την προσοχή μας. Φυσικά ήταν μια πράξη δημιουργίας. Εν τούτοις η έκφραση που χρησιμοποιείται είναι παράξενη – εννοώντας ότι ο Θεός “κατεσκεύασε την πλευρά . . . . σε γυναίκα”. Αυτή είναι η πρώτη εμφάνιση αυτού του ρήματος (κατασκεύασε) στη Γραφή. Μας κάνει εντύπωση, η λέξη που χρησιμοποιήθηκε για το οικοδόμημα της Εκκλησίας στην Εφεσίους 2:20, 22 προέρχεται από την ίδια ρίζα με τη λέξη που χρησιμοποιήθηκε εδώ (στην Ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα). Παρ’ όλο που η Εκκλησία παρουσιάζεται σαν σύντροφος, η αναφορά εδώ στο γεγονός ότι ο Θεός “κατασκευάζει” την Εύα χρησιμοποιείται για να βεβαιώσει την αλήθεια ότι ο οικοδόμος της Εκκλησίας είναι ένα θείο Πρόσωπο. Ο Ιδιος ο Κύριος είπε στον Πέτρο: “επί ταύτης της πέτρας θέλω οικοδομήσει την Εκκλησίαν μου” (Ματθ. 16:18).

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πιστοί δεν έχουν κάποιο ρόλο στην αύξηση της εκκλησίας. Αύξηση δεν σημαίνει σχηματισμός. Με τη χάρη του Θεού, Εκείνος επιτρέπει κάθε μέλος του σώματος να εργάζεται για την αύξηση της Εκκλησίας (Εφεσ. 4:16). Ομως όσο κι αν προχωρεί ο σχηματισμός της, ο Θεός είναι πάντα ο οικοδόμος.

Επιπλέον, αυτό το εδάφιο μας λέει ότι ο Θεός, αφού “κατεσκεύασε” την Εύα, την παρουσιάζει στον Αδάμ. Οπως και με τους περισσότερους τύπους υπάρχει μια ομοιότητα αλλά και μια αντίθεση. Στην περίπτωση του Χριστού και της Εκκλησίας, διαβάζουμε ότι ο Χριστός θα παρουσιάσει την Εκκλησία στον Εαυτό του δοξασμένη. Η φαινομενική εξήγηση γι’ αυτή τη διαφορά είναι ότι ο Αδάμ δεν ήταν ένα θείο πρόσωπο – ο Χριστός όμως είναι. “Αυτός είναι ο αληθινός Θεός” (1 Ιωάννου 5:20).

Καί είπεν ο Αδάμ, Τούτο είναι τώρα οστούν εκ τών οστέων μου καί σάρξ εκ τής σαρκός μου· αύτη θέλει ονομασθή ανδρίς, διότι εκ τού ανδρός αύτη ελήφθη (εδ. 23).

Η φράση “είναι τώρα” μας δείχνει την αντίθεση με όλα όσα συνέβαιναν προηγουμένως, όταν δεν μπορούσε να βρεθεί μεταξύ ολόκληρης της ζωϊκής δημιουργίας ένας σύντροφος νοήμων και ένα όν που να συμπαθεί. Αυτή τη φορά ήταν διαφορετικά. Ο Αδάμ αναγνωρίζει την Εύα σαν “οστούν εκ των οστέων του και σάρκα εκ της σαρκός του”. Αυτή η ενδιαφέρουσα έκφραση μας δείχνει ότι,

1ον η ύπαρξη της Εύας προέρχεται από τον Αδάμ, και ότι,

2ον αυτή παρουσιάζει χαρακτηριστικά που ήταν δικά του – αυτός την αναγνωρίζει σαν “γυναίκα (Isha), που εξήλθε από τον άνδρα (Ish).

Εφαρμόζοντας αυτό το εδάφιο στην Εκκλησία βρισκόμαστε σε μια ασφαλή βάση καθώς η φράση που αναφέρεται για την Εκκλησία από τον απόστολο Παύλο είναι: “είμεθα εκ της σαρκός αυτού και εκ των οστέων αυτού” (Εφεσ. 5:30). Ο Παύλος χρησιμοποιεί αυτήν την εικόνα για να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο οι άνδρες θα πρέπει να φροντίζουν τις συζύγους τους (“γιατί κανείς ποτέ δεν εμίσησε την εαυτού σάρκα, αλλά εκτρέφει και περιθάλπει αυτήν”) και τον τρόπο που ο Χριστός φροντίζει την Εκκλησία (“καθώς και ο Χριστός την Εκκλησίαν”).

Αφεθήκαμε να θαυμάσουμε τη σοφία του Θεού όταν δημιούργησε την Εύα μ’ αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο – χαρίζοντάς μας μια θαυμάσια εικόνα (από τις πρώτες σελίδες του Λόγου Του!) των βουλών Του και των τωρινών αποτελεσμάτων του έργου Του: την Εκκλησία. Αυτή η ύπαρξή της,

1ον προέρχεται απ’ τον Χριστό τον Ιδιο (του Οποίου ο θάνατος, η ανάσταση, και η ανάληψη ήταν απαραίτητα για να παραχωρήσει το Αγιο Πνεύμα διά του Οποίου σχηματίστηκε),

2ον παρουσιάζει χαρακτηριστικά του Χριστού (για παράδειγμα, αυτή είναι “από το Θεό”, “από τον ουρανό”, και “έχει τη δόξα του Θεού” (Αποκ. 21:10, 11),

3ον είναι ενωμένη με τον Χριστό με τον πιο κοντινό τρόπο που εμείς μπορούμε να εννοήσουμε, εκ της σαρκός και των οστέων Αυτού, ως εκ τούτου αυτή μπορεί να είναι βέβαιη από τώρα για τη φροντίδα Του (προτού παρουσιαστεί σ’ Αυτόν “χωρίς κηλίδα ή ρυτίδα”).

Οσον αφορά την Isha – Εύα ονομάστηκε μόνο μετά την πτώση - αφού αναγνωρίστηκε από τον Αδάμ σαν “εκ του ανδρός”, και που αυτή ήταν τελικά η τέλεια σύντροφος και συμπλήρωμα του άνδρα, τώρα προσθέτουμε κάτι άλλο: Η Εδέμ δεν μπορούσε, με όλες τις απολαύσεις των αισθήσεων που παρείχε, αλλά ούτε και με την απέραντη και ασύγκριτη κυριαρχία του Αδάμ, σαν “βασιλιά πάνω σε όλη την κτίση” να κάνει αυτό που έκανε η Εύα γι’ αυτόν. Αυτή του αποσφράγισε τα χείλη με μια ομολογία που τώρα τον έκανε ικανοποιημένο”. Τί προνόμιο ν’ ανήκεις στην συντροφιά (όλων των πιστών από την Πεντηκοστή μέχρι την αρπαγή) που αντιπροσωπεύει το αντικείμενο της απόλυτης ικανοποίησης του Κυρίου, τον καρπό του πόνου της ψυχής Του, το θερισμό Εκείνου που έσπειρε με δάκρυα αλλά που θερίζει με χαρά (πρβλ. Ησαίας 53:11, Ψαλμός 125:4, 5, Εβραίους 12:2). Ασφαλώς, ο Κύριος είναι το κατάλληλο αντικείμενο της αγάπης μας, αλλά η αλήθεια που εικονογραφείται εδώ είναι ότι με την Εκκλησία σχηματίστηκε ένα σύνολο που έγινε το κατάλληλο αντικείμενο της δικής Του αγάπης.

Διά τούτο θέλει αφήσει ο άνθρωπος τόν πατέρα αυτού καί τήν μητέρα αυτού, καί θέλει προσκολληθή εις τήν γυναίκα αυτού· καί θέλουσιν είσθαι οι δύο εις σάρκα μίαν (εδ. 24).

Και πάλι μπορούμε να δούμε μια εφαρμογή του Χριστού και της Εκκλησίας. Ο Χριστός σαν άνθρωπος, εγκατέλειψε αυτά που Του ανήκαν, δηλαδή τη σχέση Του με τον επίγειο λαό Του Ισραήλ, για ν’ αποκτήσει την Εκκλησία. Αυτό το εδάφιο αναφέρεται από τον Παύλο στην Εφεσίους 5:31: “Διά τούτο θέλει αφήσει ο άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα, και θέλει προσκολληθή εις την γυναίκα αυτού, και θέλουσιν είσθαι οι δύο εις σάρκα μίαν. Το μυστήριον τούτο είναι μέγα· εγώ δέ λέγω τούτο περί Χριστού και περί της Εκκλησίας”. Ετσι λοιπόν ο δεσμός του γάμου γίνεται η εικόνα της ένωσης του Χριστού με την Εκκλησία.

Το γεγονός των δύο που γίνονται ένα, μας φέρνει πίσω, στο πρώτο κεφάλαιο της Γένεσης όπου ο άνδρας μαζί με την γυναίκα αναφέρονται σαν “Αδάμ” (Γένεσις 1:26). Και πάλι, αυτό δεν είναι ανακρίβεια, αλλά μια ξεκάθαρη αντιστοιχία με την διδασκαλία της Καινής Διαθήκης. Οταν αναφέρεται η Εκκλησία ως το σώμα του Χριστού στην 1 Κορινθ. 12, ο απόστολος Παύλος επιβεβαιώνει το νόημα αυτής της ιδιαιτερότητας όταν αναφέρεται στον Χριστό και στην Εκκλησία μαζί, ως “τον Χριστό”: “Διότι καθώς το σώμα είναι έν, και έχει μέλη πολλά, πάντα δέ τα μέλη του σώματος του ενός πολλά όντα, είναι έν σώμα· ούτω και ο Χριστός” (1 Κορινθ. 12:12).

Αν η σοφία του Θεού γίνεται ορατή στη Δημιουργία – η “πολυποίκιλη σοφία Του” γίνεται γνωστή μέσω της Εκκλησίας. Εχει εκφραστεί με τέλειο τρόπο, σαν αντικειμενικό γεγονός, στις βουλές του Θεού που περιγράφονται στην Εφεσίους 1-3, και θα πρέπει να γίνεται ορατό πρακτικά, σε πόλεις και χωριά όπου εκφράζεται αυτή η Εκκλησία, όταν συγκεντρώνονται οι Χριστιανοί στο όνομα του Κυρίου.

Μεταφρ. Λ. Παπαντωνάκης